1001 جایی‌که پیش از مرگ باید دید- در دشت‌ها و دامنه‌های زاگرس که این روزها غرق در سبزی و گل است، استانی واقع شده که روزگاری منطقه‌ی حکمرانی مادها بوده‌است. کردستان، استانی است که تاریخ و طبیعت و فرهنگ در آن به هم پیوند می‌خورد و دیدنی‌های شگرفی را پیش روی مسافرانش قرار می‌دهد. با توجه به سابقه‌ی تاریخی کهن این روستا و نیز اقلیمی که آن را پر از قله‌ها، آبشارها و دشت‌های زیبا می‌کند، میراث طبیعی و تاریخی بسیاری در این منطقه وجود دارد که دیدن همه‌ی آنها لطفی بسیار دارد و شرح آنها شاید به درازا کشد. اکنون که بهار است و کردستان یکی از زیباترین ماه‌های خود را سپری می‌کند بر آنیم که در این قسمت از سری مقاله‌های مکان‌های دیدنی پیش از مرگ، کمی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این اقلیم شکوهمند را به شما معرفی کنیم، گرچه این اندکی است از آن همه!
برای شروع سفر شاید بد نباشد بلیط هواپیمای خود را به مقصد سنندج بگیرید؛ سنندج مرکز این استان است و نام دگرگون شده‌ی واژه‌ی سینه دژ است در واقع معنای آن مرکز یا وسط کوه می‌شود، وجه تسمیه‌ی آن نیز به طور دقیق موقعیت جغرافیایی این شهر به نظر می‌رسد که در وسط کوه‌های آبیدر و رشته کوه زاگرس واقع شده‌است. این شهر و مناطق اطرافش ارتباطی عمیق با اسطوره‌های آریایی دارند این خود حکایت از قدمت این شهر دارد. بخش عمده‌ای از شهر سنندج بر روی تپه واقع شده و شاید همین امر در فرح‌بخشی هوای این منطقه اثر گذار بوده‌است. موزه‌ی سنندج، عمارت‌های قدیمی و پارک‌های این شهر از جمله جاذبه‌هایی است که می‌تواند برنامه‌ی سفر شما را جذاب‌تر سازد.
در ادامه و پس از گشت و گذار در این شهر، می‌توانید مسیر سفر خود را به سوی غرب سنندج و مریوان ادامه دهید. این شهر مرزی را کوه و دشت‌هایی سبز احاطه کرده‌اند و در میان این رنگ‌های خیره کننده ، دریاچه‌ای واقع شده که چون نگینی می‌درخشد؛ زریوار بزگترین چشمه‌ی آب شیرین دنیاست. اگر به دنبال یک تجربه‌ی هیجان انگیز و روح نوازید و در این فصل زیبا به این شهر سفر می‌کنید، شاید بد نباشد شبی را در چادر و در کنار زیبایی‌های این دریاچه‌ی خیره‌کننده سپری کنید. مریوان قدمتی بسیار کهن دارد و از آنجا که بر سر راه آتشکده‌ی آذرگشنسب(تخت سلیمان) و بیستون قرار دارد از زمان اشکانیان و ساسانیان نیز مورد توجه بوده‌است. جاده‌های مختلفی که مریوان را به شهرهای دیگر متصل می‌کند و از دل کوه‌های زاگرس می‌گذرد از جاذبه‌های دیدنی این منطقه است. جاده‌هایی که به ویژه در این ماه از سال چنان غرق در رنگ می‌شود که هوش از سر هر بیننده‌ای می‌برد.
برای مقصد بعدی، شما می‌توانید خود را به دست مسیر 75 کیلومتری زیبایی بسپارید که شما را به اورامانات می‌رساند، مسیری پرپیچ که در پس هر خم آن جشنی از رنگ برابر دیدگان شما برپا می‌شود. اگر مسافر کردستان باشید، گذر از گردنه‌ی ژالانه را نباید از دست بدهید چراکه می‌توانید بدیع‌ترین و بکرترین مناظر را تماشا کنید.
منطقه‌ی اورامانات از ده‌ها روستای پلکانی تشکیل می‌شود، منطقه‌ای کوهستانی با دره‌های پرپیچ و خم و رودهای خروشان؛ دو رود مهم این منطقه سیروان و لیله نیز از مجموع چشمه‌های این منطقه تشکیل می‌شوند. اورامانات قدمتی بسیار کهن دارد، تحقیقات باستان شناسان آثار و شواهدی به دست آورده که نشان می‌دهد از دوران پارینه سنگی، انسان‌ها در این منطقه سکونت داشته‌‌اند. این آثار شامل ابزارهای سنگی و استخوان حیوانات شکار شده در چند غار این منطقه است؛ شاید بار بعد که به این منطقه سفر می‌کنید یادآوری این نکته حس و حالی خاص در شما ایجاد کند.
اگر در بهار به کردستان سفر کنید، می‌توانید از یکی از مراسم‌های آیینی که در فهرست میراث ملی نیز ثبت شده دیدن کنید. مراسم پیر شالیار در روستای اورامان تخت، یکی از ده‌ها روستای پلکانی اورامان یا هزار ماسوله برگزار می‌شود؛ می‌گویند اورامانات 99 پیر داشته، در این میان پیر شالیار به سبب کراماتش از همه معروف‌تر گشته‌است. سالی دو بار، یک بار در نیمه‌ی بهار و دیگر بار در نیمه‌ی زمستان یک جشن سه روزه معروف به عروسی پیر شالیار برگزار می‌شود. مراسمی که از ذبح دام‌های قربانی، دف نوازی و رقص سماع تشکیل می‌شود، شرکت کنندگان همچنین به خوردن آش، شب نشینی و دعا می‌پردازند. این روستا در این جشن‌های سه روز حال و هوایی دیگر دارد و دیدن این مراسم آیینی و سنتی تجربه‌ای روح‌نواز خواهد بود.
در انتهای سفر به طبیعت بکر کردستان، می‌توانید از روستای هجیج و آبشار بل دیدن کنید. راستی خوردن غذاهای محلی را نیز فراموش نکنید به ویژه دنده کباب و خورش خلال!
این منطقه همچنین تنوع گیاهی و جانوری قابل توجهی دارد، گرچه متاسفانه برخی از گونه‌های جانوری ساکن این منطقه اکنون در خطر انقراض هستند. کل، بز، قوچ، میش، خرگوش، خرس قهوه‌ای، گراز، سمور جنگلی، سنجاب از جمله پستانداران، کرکس، شاهین، عقاب طلایی، دارکوب، هدهد و سبز قبا از جمله پرندگانی هستند که در این منطقه مشاهده می‌شوند. صخره‌‌ای و سنگلاخی بودن منطقه و نیز تنوع پوشش گیاهی همچون درختچه‌های آلبالوی وحشی، زالزالک، ون و بلوط شرایط و محیط مناسبی را برای زیست گونه‌های مختلف جانوری ایجاد کرده‌است.
کردستان این فصل زیباترین روزهای خود را سپری می‌کند، پس فرصت را برای دیدن این اقلیم شگفت‌انگیز از دست ندهید و همین امروز بلیط هواپیمای خود را به مقصد سنندج بگیرید؛ دامنه‌های رنگارنگ چشم انتظار شما هستند.